Kira Stopaj Hesaplama

Kiracı olarak stopaj hesaplama konusunda ne kadar bilgiye sahipsiniz? Türkiye'de 1 Ocak 2007'den bu yana uygulanan %20'lik kira stopaj oranı, ticari gayrimenkul kiracılarının her ay düzenli olarak ödemesi gereken önemli bir vergi yükümlülüğüdür.

Kira stopajı nedir? Basitçe açıklamak gerekirse, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesi kapsamında uygulanan ve brüt kira bedeli üzerinden hesaplanan bir vergi türüdür. Kira stopaj hesaplama formülü oldukça basittir: Brüt Kira Bedeli x %20. Örneğin, aylık 50.000 TL kira ödüyorsanız, kira stopajı tutarınız 10.000 TL olacaktır. Ayrıca, kira stopajı hesaplama işlemi 2024 yılı için güncellenen oranlara göre yapılmalıdır: 110.000 TL'ye kadar %15, 230.000 TL'nin 110.000 TL tutarından 16.500 TL, fazlası için %20 olarak belirlenmiştir. Bu vergi, her ay kira ödemesiyle birlikte kesilir ve beyannamesi ayın 25'ine kadar vergi dairesine sunulmalıdır.

Kira Stopaj Hesaplama Aracı Nasıl Çalışır?

Hesaplama aracı temel olarak kira sözleşmesinde belirtilen tutarın net mi yoksa brüt mü olduğuna göre farklı formülleri kullanır. Devlet tarafından brüt kira bedelinin %20'si olarak belirlenen kira stopaj oranı, 1 Ocak 2007 tarihinden bu yana uygulanmaktadır.

Net kira tutarı üzerinden yapılan sözleşmelerde, öncelikle brüt tutarın hesaplanması gerekir. Bu durumda formülümüz:

Brüt Kira = Net Kira / 0,80 ya da Brüt Kira = Net Kira × 1,25

Örneğin, aylık net kira tutarı 3.000 TL olan bir iş yeri için brüt kira tutarı şöyle hesaplanır: 3.000 TL / 0,80 = 3.750 TL olacaktır. Ardından, kira stopajı şu şekilde bulunur: 3.750 TL × 0,20 = 750 TL.

Hesaplama yaparken kullanabileceğiniz pratik yöntemler de vardır. Stopaj tutarını hızlıca hesaplamak için net kira bedelini 0,25 ile çarpabilir veya brüt bedeli doğrudan 5'e bölebilirsiniz. Ayrıca, stopaj tutarının 4 ile çarpılması sonucu net kira bedeli, 5 ile çarpılması sonucu ise brüt kira bedeli elde edilir.

Hesaplama aracımız, beyanname dönemlerinde de yardımcınız olacaktır. Kiracılar, kestikleri stopaj vergisini her ayın sonuna kadar bağlı oldukları vergi dairesine beyan etmek ve ödemekle yükümlüdür. Beyanname verme süresi, kira bedelinin ödendiği ayı takip eden ayın 23'üne kadar olup, ödeme süresi ise aynı ayın 26'sına kadardır.

Bununla birlikte, konut olarak kiralanan yerler için stopaj vergisi geçerli değildir; sadece ticari gayrimenkuller için uygulanır. Bu nedenle, hesaplama aracını kullanırken gayrimenkulün kullanım amacını doğru belirtmek önemlidir.

Kira stopaj hesaplama aracı, hem net kira üzerinden brüt kira ve stopaj tutarını, hem de brüt kira üzerinden net kira ve stopaj tutarını hesaplayabilme özelliğine sahiptir.

Kira Stopajı Hesaplama Yöntemleri ve Örnekler

Kira stopajı hesaplamasında temel olarak üç farklı yöntem kullanılır. Bu hesaplama yöntemlerini anlamak, hem kiracılar hem de kiraya verenler için büyük önem taşır.

Net Kiradan Brüt Kira ve Stopaj Hesaplama

Net kira bedelini biliyorsanız, öncelikle brüt tutarı hesaplamanız gerekir. Bunun için iki pratik formül kullanabilirim:

• Brüt Kira = Net Kira ÷ 0,80
• Brüt Kira = Net Kira × 1,25

Örneğin, net kira tutarı 8.000 TL olan bir işyeri için brüt kira şöyle hesaplanır: 8.000 TL ÷ 0,80 = 10.000 TL. Bu durumda stopaj tutarı: 10.000 TL × %20 = 2.000 TL olacaktır.

Brüt Kiradan Net Kira ve Stopaj Hesaplama

Brüt kira tutarı üzerinden hesaplama yapacaksak, formül şu şekildedir:

• Stopaj Tutarı = Brüt Kira × %20
• Net Kira = Brüt Kira - Stopaj Tutarı

Örneğin, brüt kira bedeli 10.000 TL olan bir işyeri için stopaj: 10.000 TL × %20 = 2.000 TL. Kiraya verene ödenecek net tutar ise: 10.000 TL - 2.000 TL = 8.000 TL.

Daha pratik bir hesaplama için brüt kirayı doğrudan 5'e bölerek stopaj tutarını bulabilirsiniz.

Stopaj Tutarından Kira Hesaplama

Bazen sadece stopaj tutarını bilip kira bedellerini hesaplamanız gerekebilir. Bu durumda:

• Brüt Kira = Stopaj Tutarı ÷ 0,20 (veya × 5)
• Net Kira = Stopaj Tutarı × 4

Örneğin, 2.000 TL stopaj ödendiğinde: Brüt kira = 2.000 TL ÷ 0,20 = 10.000 TL ve net kira = 10.000 TL - 2.000 TL = 8.000 TL.

Farklı Kira Bedelleri İçin Örnekler

Stopaj hesaplama örnekleri:

• 12.000 TL brüt kira → 2.400 TL stopaj
• 15.000 TL brüt kira → 3.000 TL stopaj
• 20.000 TL brüt kira → 4.000 TL stopaj
• 50.000 TL brüt kira → 10.000 TL stopaj

Ayrıca, 10 farklı kiralık mülk için aynı stopaj oranı kullanılır. Her biri 5.000 TL olan 10 mülk için: Her mülk başına stopaj = 5.000 TL × %20 = 1.000 TL.

Tüm bu hesaplamalar 2024-2025 yılı için geçerli olan %20 stopaj oranı baz alınarak yapılmaktadır. Bununla birlikte, kira stopajı sadece ticari gayrimenkuller için geçerli olup, konut kiralamalarında uygulanmamaktadır.

Kira Stopajı Beyanı ve Ödeme Süreci

Kira stopajı hesapladıktan sonra, bu vergiyi beyan etmek ve ödemek de önemli bir sorumluluktur. İş yeri kiralarında, kiracı tarafından kesilen stopaj tutarı, her ayın 25'ine kadar beyan edilmeli ve aynı gün içerisinde vergi dairesine yatırılmalıdır.

Beyan işlemi için Rbirçok farklı yöntem kullanabilirsiniz. Bunları şöyle sıralayabilirim:

• Hazır Beyan Sistemi (internet ortamından)
• Dijital Vergi Dairesi
• Hazır Beyan mobil uygulaması
• E-Beyanname sistemi
• Bağlı bulunulan vergi dairesine kâğıt ortamında
• İkametgâh adresine bağlı kalmaksızın herhangi bir vergi dairesinden

2024 yılına ait kira gelirlerinin beyanı için son tarih 2 Nisan 2025'tir. Beyanname sisteme girildikten ve onaylandıktan sonra, hesaplanan vergi iki eşit taksitte, Mart ve Temmuz aylarının son gününe kadar ödenmelidir.

Dikkat edilmesi gereken nokta, iş yeri ve konut kiralama işlemlerine ilişkin yapılacak tüm tahsilat ve ödemelerin tutar sınırlaması olmaksızın banka veya posta idareleri aracılığıyla yapılması ve belgelendirilmesi zorunluluğudur. Bu zorunluluğa uymayanlar için, her bir işlem için işleme konu tutarın %10'u oranında özel usulsüzlük cezası uygulanır.

Ayrıca, Maliye Bakanlığı 2024 yılında kira geliri elde ettiğini tespit ettiği vatandaşlara bilgilendirme mesajları göndererek beyan etmeleri gerektiği konusunda uyarıda bulunmuştur. Gelir İdaresi Başkanlığı, özellikle bankacılık sistemini kullanarak yapılan ve yıllık 33.000 TL'yi aşan "kira ödemesi" açıklamalı transferleri takip etmektedir.

Bununla birlikte, kira geliri yönünden vergi mükellefiyeti bulunmayanlar da Dijital Vergi Dairesi üzerinden Hazır Beyan Sistemi'nden yararlanabilmektedir. Bu durumda, beyanname elektronik ortamda onaylandığı anda kişi adına vergi dairesinde mükellefiyet tesisi ve vergi tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilir.

Sonuç

Sonuç olarak, kira stopaj hesaplama süreci, ticari gayrimenkul kiralama işlemlerinde hem kiracılar hem de mal sahipleri için büyük önem taşımaktadır. %20'lik stopaj oranı üzerinden doğru vergi tutarını kolayca bulmanızı sağlayacaktır. Bu yazımızda anlattığımız üç temel hesaplama yöntemi (net kiradan brüt hesaplama, brüt kiradan net hesaplama ve stopaj tutarından kira hesaplama) sayesinde, kira sözleşmenizin özelliklerine göre en uygun formülü kullanabilirsiniz.

Özellikle belirtmek gerekir ki, kira stopajı sadece ticari gayrimenkuller için geçerlidir ve konut kiralamalarında uygulanmaz. Bununla birlikte, ticari kiralamada kesilen stopaj vergisinin her ayın 25'ine kadar beyan edilmesi ve ödenmesi yasal bir zorunluluktur. Aksi takdirde, cezai işlemlerle karşılaşabilirsiniz.

Ayrıca, beyanname sürecinde Hazır Beyan Sistemi, Dijital Vergi Dairesi veya e-Beyanname gibi farklı seçeneklerden yararlanarak beyanınızı kolayca tamamlayabilirsiniz. Elbette, tüm kira tahsilat ve ödemelerinizi banka veya posta idareleri aracılığıyla yapmanız gerektiğini de unutmayın.

Kira stopajı hesaplama, beyan etme ve ödeme süreçleri hakkında sunduğumuz bu bilgilerin iş yeri kiralama işlemlerinizde size yardımcı olacağını umuyoruz. Vergisel yükümlülüklerinizi zamanında ve doğru şekilde yerine getirerek, hem yasal sorumluluklarınızı karşılayabilir hem de olası cezalardan kaçınabilirsiniz.